Yeni Jurnalist

Yeni yayım trendləri: fərdiləşdirmə, kontekstləşdirmə

Orxan Cəfərli

Xəbər agentlikləri yayım modelindən (hər kəs üçün birölçülü sistem) hər bir istifadəçinin öz maraqları və seçimlərinə uyğun məlumatları əldə etdiyi fərdiləşmiş modelə keçid etməyə başlamışdır. Bu texnoloji trendi mənimsəməkdə gecikən agentliklər auditoriya yığmaqda çətinlik çəkəcəklər.

Amerikanın Nyu York Tayms kimi böyük xəbər təşkilatları gündəlik təxminən 1000 hadisəni dərc edirlər, amma orta hesabla oxucular onlardan bir neçəsini oxuyur. Bu rəqəmin aşağı olmasının iki səbəbi var: birincisi bu günlərdə istifadəçilər informasiya ilə artıq yüklənib. Elektron poçtlar, ən son idman xəbərləri, bildirişlər və sosial mediya hamısı birlikdə bir insanın diqqətini cəlb etmək üçün rəqabət aparır. İkincisi isə mobil telefonların ekranlarında məhdud sayda hadisələrin məlumatlarının yer almasına imkan yaranır.

Nəticə isə belə olur ki, hansısa oxucu fərdiləşdirilməmiş internet səhifəsini açarkən bir və yaxud iki hadisə ilə əlaqədar məlumatları oxumaqda maraqlı olur. Lenfest İnstitutu Filadelfiya sakinlərindən qrup çalışmasında istifadə edərək bu barədə məlumat vermişdir. İştirakçılar xəbərlərlə tanış olmaq üçün mobil telefonlarından asılı idilər və artıq dərəcədə məlumatlarla qarşılaşanda xəbər lentini bağlayırdılar.

Rəqəmsal paylaşım sənayesi

Xəbər mediyası fərdiləşdirməni öz platformalarında həyata keçirməyə başlayıb. Oxucuların əldə etdikləri xəbərlər iki növlü datalara əsasən fərdiləşdirilir. Dataların birinci növü istifadəçilər tərəfindən proaktiv olaraq verilən datalardır. Bu onların cinsi, maraqları və yaxud yaşları ilə əlaqədar məlumatlar ola bilər. Digər növ datalar isə yaşadığınız bölgə, və yaxud daha əvvəl oxuduğunuz məqalələr kimi qapalı datalardır. Xəbər fərdiləşdirilməsinin nümunələrindən biri Hollandanın gündəlik qəzetlərindən biri olan AD-nin yerli, mühüm xəbərlərlə bağlı bildirişləri almaq üçün öz ünvanlarını paylaşan oxucularıdır.

İstifadəçi təcrübəsini tam şəkildə fərdiləşdirən ilk mətbuat orqanı olmaq yaxşı marketinq strategiyası ola bilər. Aya ilk ayaq basmaq üçün, Apple və yaxud Windows üçün birinci olmaq uğur qazandırmışdırsa xəbərlərin fərdiləşdirilməsi üzrə birinci olmaq niyə də uğur qazandırmasın? Bu səbəbdən Nyu York Tayms, CNN və yaxud De Persgroep kimi aparıcı xəbər təşkilatları fərdiləşməyə strategiyalarının mühüm komponenti kimi getdikcə daha çox önəm verirlər. CNN kanalında Endryu Mors bu yaxınlarda “Digitay podcast” şou proqramında bu mövzunu işıqlandırmışdı:

Formatlar, auditoriyalar və kontekstləşdirmə

Bu gün fərdiləşdirmə adətən aşağıdakı kimi tövsiyyə edilən məqalələr şəklində təklif olunur: “bunu daha əvvəl oxuyan insanlar bu məqaləni də oxuyar”. Amma bu sadəcə xəbər nəşr edənlər üçün faydalıdır. Dəb və texnologiya kimi spesifik sahələri olan nəşrlər baxımından daha az effektivdir. Fərdiləşdirmə prosesindəki növbəti addım kontekstləşdirmədir. İstehlakçılar fərdiləşdirmənin kontekstləşdirilmiş formasında təhsil səviyyələri və yaxud əhval-ruhiyyələri kimi fərdi kontekstlərə xas olan mesajlar əldə edirlər.

Kontekstləşdirmənin bir hissəsi məlumatları düzgün formatda təklif etməkdir. Məsələn evdən işə və işdən evə ictimai nəqliyyatla gedən bir insan məqalələri oxuya bilməyəcək, buna görə də o, audio material və yaxud hansısa məqalənin səsli versiyasını dinləməkdə maraqlı olacaq.

Faynenşıl Tayms, Blumberq və Nyu York Tayms kimi xəbər agentlikləri audio məlumatların istifadəsinin artdığını müşahidə ediblər. Məsələn Blumberqdən məlumat verilir ki, audio materialların bəzilərinin internetdən endirilməsi hər il otuz beş faiz artıb.

Kontekstuallaşdırma ilə birlikdə mətnlərin audio versiyalarına və ağıllı reproduktorlara keçirilməsi audio materialları hər yerdə əlçatan edəcəyi gözlənilir.

Paylaş